Multitasking
Multitasking ή σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης, η ικανότητα των ανθρώπων να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Θυμίζει την ελληνική λέξη πολυπραγμοσύνη αν κι ο όρος αυτός, στην πραγματικότητα αφορά άτομα που καταπιάνονται με πολλές δραστηριότητες, όχι απαραίτητα ταυτόχρονα εκτελεσμένες.
Οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής και οι προκλήσεις τις καθημερινότητας, επιβάλλουν στον σύγχρονο άνθρωπο να καταπιάνεται και να χρειάζεται να διεκπεραιώσει ολοένα και περισσότερα πράγματα. Πολλές φορές αυτά πρέπει να γίνουν μέσα σε πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα και ταυτόχρονα. Είναι όμως κάτι τέτοιο πραγματικά δυνατό, και αν ναι κατά πόσο επηρεάζει την υγεία και την απόδοσή μας; Μπορεί κάποιος να εκπαιδευτεί και να βελτιωθεί σ’ αυτό ώστε να είναι περισσότερο αποδοτικός; Υπάρχει διαφορά στην απόδοση ανάμεσα στα φύλα και πώς ο νέος αυτός τρόπος εργασίας επηρεάζει και τα παιδιά;
Μέχρι πρότινος υπήρχε ο μύθος πως οι γυναίκες είναι καλύτερες στο να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, ενώ οι άντρες είναι πιο αποδοτικοί σε εργασίες που έχουν σχετίζονται με τον χώρο. Σύγχρονες έρευνες έρχονται να ανατρέψουν αυτό το στερεότυπο. Φαίνεται πως δεν υπάρχουν γεννητικοί παράγοντες π.χ. στον εγκέφαλο που να καθορίζουν κάτι τέτοιο. Είναι όμως πιθανό να υπάρχει κάποια διαφοροποίηση, η οποία προκύπτει από τις συνθήκες στις οποίες μεγάλωσαν αλλά και τις εμπειρίες που αποκόμισαν κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Είτε αφορά γυναίκες, είτε άντρες πάντως, στα περισσότερα εργασιακά περιβάλλοντα είναι πλέον απαιτούμενο οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση να διεκπεραιώσουν πολλά πράγματα παράλληλα. -παράλληλα και όχι ταυτόχρονα, διότι είναι φύσει αδύνατο να γίνονται πάνω από μία εργασίες την ίδια ακριβώς στιγμή. Αυτό που πραγματικά κάνει ο εγκέφαλος, είναι να εναλλάσσει γρήγορα την προσοχή σε διαφορετικά καθήκοντα. Με άλλα λόγια ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί σαν ζογκλέρ που έχει στον αέρα την ίδια στιγμή πολλές μπάλες, αλλά σαν αυτούς που γυρίζουν πολλά διαφορετικά πιάτα και πρέπει συνέχεια να δίνουν φόρα σε κάθε ένα από αυτά για να μην επιβραδύνουν και τελικά πέσουν.
Σαφώς και μπορούμε να βελτιώσουμε την ταχύτητα που κάνουμε κάτι, κυρίως μέσα από την εξάσκηση και την εξοικείωση μ’ ένα αντικείμενο – όσο περισσότερο και καλύτερα μαθαίνουμε κάτι, τόσο πιο αυτόματα γίνεται κι έτσι δεν απαιτείται τόσο μεγάλη προσπάθεια. Όμως, αυτό δεν έρχεται χωρίς κόστος, όσον αφορά όχι μόνο την απόδοση αλλά και την υγεία, η οποία επιβαρύνεται ποικιλοτρόπως.
Για παράδειγμα, επηρεάζονται οι γνωστικές μας ικανότητες και εξοικειωνόμαστε στο να χάνουμε γρήγορα και εύκολο το ενδιαφέρον μας. Όταν ζητάμε από τον εγκέφαλο να εναλλάσσει συνεχώς την προσοχή του, τότε καταναλώνει οξυγονωμένη γλυκόζη (Oxygenenated gluecose), το καύσιμο που χρειάζεται ο εγκέφαλος μας για να παραμείνουμε εστιασμένοι σε μια δραστηριότητα. Με αποτέλεσμα η συνεχής απόσπαση να δημιουργεί αίσθημα κόπωσης κι αποπροσανατολισμού. Επίσης πάνω στην προσπάθεια να ολοκληρώσουμε πολλά διαφορετικά πράγματα σε περιορισμένο χρόνο προκαλείται άγχος το οποίο αυξάνει τα επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό, που με τη σειρά της μας κάνει να είμαστε πιο ευερέθιστοι και παρορμητικοί.
Εκτός όμως από τους ενήλικες, βλέπουμε πώς το “multitasking” μέσα στους ρυθμούς που ζούμε, έχει αρχίσει να επιβάλλεται και στα παιδιά. Έχοντας αναφέρει όλα τα παραπάνω, είναι εύκολο να συμπεράνει κανείς τους λόγους για τους οποίους δεν θα πρέπει να τους ζητάμε να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως όταν κάποιος διαβάζει ενώ την ίδια στιγμή παρακολουθεί τηλεόραση, οι πληροφορίες που λαμβάνει αποθηκεύονται σε λάθος σημείο του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο για την εκμάθηση νέων πληροφορίων και διεργασιών και όχι για γεγονότα και ιδέες. Έτσι δεν αποθηκεύεται στο μέρος που οργανώνουμε και κατηγοριοποιούμε τις πληροφορίες, με αποτέλεσμα μετά να μην είναι εύκολα προσβάσιμες.
Σε πειράματα που έγιναν από επιστήμονες σε ποντικούς στα οποία τους έβαζαν να πατούν μια μπάρα και μέσω ηλεκτροδίων κέντριζαν την περιοχή που είναι υπεύθυνη για την παραγωγή την ντοπαμίνης, το κέντρο της ευχαρίστησης, -αυτό που αναβοσβήνει στον εγκέφαλο μας όταν κερδίζουμε στον τζόγο, όταν παίρνουμε κοκαΐνη, όταν ερχόμαστε σε οργασμό- διαπίστωσαν, πως τα ποντίκια ξεχνούσαν οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητά ακόμα και να φάνε και να κοιμηθούν. Αποτέλεσμα – πέθαναν από ασιτία. Και αν αυτό ακούγεται ακραίο, ας λάβουμε υπόψη μας πως στην Κίνα ένας τριαντάχρονος πέθανε αφού είχε παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια για τρεις συνεχόμενες ημέρες.
Για το λόγο αυτό, αλλά και όλους τους παραπάνω, θα πρέπει να βοηθάμε τα παιδιά και να τα συμβουλεύουμε, να καταπιάνονται με ένα πράγμα τη φορά, ώστε να εκπαιδεύονται στο να συγκεντρώνονται και να εστιάζουν ώστε να μπορούν να μαθαίνουν σωστά και σε βάθος.
Βιβλιογραφία:
Loukopoulos, D. Loukia (2016). The multitasking myth: handling Complexity in Real – World Operations. Routledge Taylor and Francis Group.
Loukopoulos, D. Loukia (2009 August). The Perils of Multitasking. Flight Safety Foundation.
Wetherell, A.M., & Carter K. (2014). The Multitasking Framework: The Effects of Increasing Workload on Acure Psychobiological Stress Reactivity. Stress Health 30, 103 – 109.
Stoet, G., & O’Connor B. D., & Conner M., & Laws, R.K. (2013). Are women better than men at multi-tasking? BMC Phycology.
Laloyaux, J. & Laroi, F., & Hirnstein, M. (2018, September 26). Research: Women and Men Are Equally Bad at Multitasking. Harvard Business Review.
Hirnstein. M, & Laroi, F. & Laloyaux, J. (2018, Jyly 6). No sex difference in an everyday multitasking paradigm. SpinderLink.
Hirsch, P. & Koch, I. & karbach, J. (2019, August 14). Putting a stereotype to the test: The case of gender differences in multitasking costs in task – switching and dual – task situations. Plos One.
Gorlick, A. (2009, August 24). Media multitaskers pay mental price, Stanford study shows. Stanford University News.
Levitin, J. D. (2015, January 18). Why the modern world is bad for your brain. The Guardian.
Courage L. M. (2015 March). Living in the “Net” Generation: Multitasking, Learning and Development. Science Direct.
